پارچه نومکس، یک فیبر فوق العاده مقاوم در برابر آتش است که به دلیل ساختار شیمیایی منحصر به فرد خود، غیر قابل اشتعال است.
این محصول پر طرفدار، طول عمر و ماندگاری بالایی داشته و شسته یا فرسوده نمی‌گردد.
نومکس (Nomex) در دهه 60 میلادی توسعه یافت و از سال 1967، توسط شرکت Dupont، به صورت تجاری در بازار عرضه شد.
در ابتدا، پارچه تولید شده از نومکس را تنها برای دوخت لباس رانندگان ماشین مسابقه به کار می‌گرفتند اما بعدتر، کاربردهای پارچه نومکس گسترده‌تر شد.
در سال 1961، شرکت دوپُنت (Dupont)، تولید نومکس را با علامت تجاری پلی متا فنیلن ایزو فتالامید، آغاز نمود. این محصول، با ساختار زنجیره پلیمری خود، از کولار متمایز می‌شود:
الیاف نومکس، از کربن، هیدروژن، اکسیژن، و نیتروژن تولید شده و در خانواده پلیمرهای آروماتیک مصنوعی قرار می‌گیرد.
این الیاف به دلیل قدرت بالا در جذب گرد و غبار، که در مقایسه با مواد نسوز دیگری همچون فایبرگلاس و پلی‌پروپیلن بهتر است، کاربرد وسیعی در این حوزه دارد.
از سوی دیگر، الیاف نومکس را می‌توان در محیط‌های بهداشتی از جمله صنایع غذایی به کار گرفت.
الیاف نومکس، در عین برخورداری از استحکام بالا، انعطاف پذیر بوده و مقاومت کششی بهتر، آن را تبدیل به گزینه‌ای مناسب برای تولید پارچه نموده است.
ویژگی‌های منحصر به فرد نومکس را می‌توان در دسته‌های ذیل قرار داد:
– مقاومت در برابر حرارت و شعله
الیاف نومکس، قادر به تحمل دماهای بالا تا حدود 370 درجه سانتیگراد می‌باشد.
همچنین، وقتی نومکس در معرض گرمای شدید قرار می‌گیرد، الیاف آن سوخته و تبدیل به کربن می‌شوند.
این فرایند، انرژی حرارتی را جذب نموده و انتقال گرما را پایین نگه می‌دارد.
علاوه بر این، الیاف نومکس ذوب نمی‌شوند، چکه نمی‌کنند و شعله را منتشر نمی‌نمایند.
– عایق بندی الکتریکی
ساختار مولکولی نومکس که مانع از عبور گرما از داخل آن می‌شود، از عبور جریان الکتریسیته، زمانی که محصول در معرض قوس الکتریکی قرار می‌گیرد هم، جلوگیری خواهد کرد.
از آن‌جا که نومکس رسانای ضعیف الکتریسیته است، هنگامی که در ورق‌ها و بردها به کار گرفته می‌شود، عایق بندی قابل توجهی را انجام می‌دهد.
– مقاومت شیمیایی
الیاف نومکس، علاوه بر نفوذ ناپذیری در برابر آب، در برابر اکثر اسیدها و قلیاها، سیلیکون، و روغن مقاوم می‌باشد.
تراکم الیاف | 1.37 |
استحکام الیاف gpd | 5 – 2.8 |
تحمل حرارتی | 370 |
ازدیاد طول در نقطه شکست % | 30 – 19 |
آب رفتگی % | 1.3 – 0.5 |
انتقال حرارتی W/m.k | 0.25 |
حفظ قدرت شکست % | 100 – 95 |
مقاومت الکتریکی (کوتاه مدت) kv/mm | 34 – 18 |
مقاومت الکتریکی (بلند مدت) kv/mm | 1.6 |
نومکس، تقریباً از 50 سال پیش، به طور گسترده برای عایق بندی الکتریکی استفاده شده و به افزایش عمر تجهیزات الکتریکی و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری، با جلوگیری از خرابی‌های زودرس کمک می‌کند.
با استفاده از پارچه نسوز نومکس به عنوان عایق الکتریکی، تولیدکنندگان حوزه‌های مختلفی همچون ترانسفورماتور، ژنراتور، سیستم‌های توربین بادی، و خودروهای برقی هیبریدی، توانسته‌اند به بهبود یکپارچگی و عملکرد محصولات خود کمک کنند.
از سوی دیگر، الیاف نومکس به دلیل مقاومت ذاتی در برابر حرارت، می‌تواند شوک حرارتی را تحمل کند. به همین دلیل، به یک راه حل ایده آل، برای فیلتراسیون گاز داغ در دمای بالا تبدیل شده است.
این محصول، به رعایت قوانین حاکم بر محیط زیست و ایمنی در کشورهای مختلف کمک می‌کند. در حال حاضر، کارخانه‌های تولید آسفالت و سیمان، و همچنین صنایع ذوب فولاد و تولید فلزات غیر آهنی، از فیلترهای ساخته شده از الیاف مقاوم نومکس استفاده می‌کنند.
تحمل حرارتی بالا در الیاف نومکس، آن را مناسب عایق بندی شمع خودرو نیز نموده است.
الیاف ریز نومکس، برای کمک به تولید نمدهایی با وزن کم در واحد سطح برای بهبود کیفیت فیلتراسیون به کار گرفته می‌شود.
پارچه نومکس، یک محصول مناسب برای طیف وسیعی از کاربردهای فیلتراسیون با درجه حرارت بالا است.
کیسه‌های فیلتر تولید شده از پارچه نومکس، به تجهیزات اجازه می‌دهد تا در دمای بالا کار کنند.
این امر، بازده قطعات را به طرز قابل توجهی بهبود بخشیده و به کاهش هزینه‌های برق کمک می‌کند.
علاوه بر این‌ها، نومکس، به خاطر طول عمر قابل توجه، استحکام بالا علیرغم وزن پایین، و حفاظت در برابر گرما و آتش، در صنایع هوافضا، زیردریایی‌ها، و راه آهن کاربرد دارد.
کامپوزیت‌های ساخته شده از الیاف نومکس، به طور گسترده‌ای در صنعت هوافضا به کار گرفته می‌شود؛ از کف کابین هواپیما و دیوارها گرفته، تا پوشش چرخ دنده فرود، لبه جلو و عقب بال‌ها، و تیغه روتور هلیکوپتر.
می‌توان نومکس را راه حلی مقاوم در برابر شعله و خوردگی دانست که محکم، قوی، و در عین حال سبک است.
کامپوزیت‌های لانه زنبوری نومکس، همچنین در نازل‌های موتور و اتصال بال به بدنه، جایگزین هسته‌های آلومینیومی سنگین‌تر، ضعیف‌تر و مستعد خوردگی می‌گردد.
این مسئله، به افزایش بهره‌وری سوخت و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری کمک شایانی خواهد نمود.
الیاف و پارچه نومکس نیز، در پوشش داخل دیوارها و صندلی‌ها استفاده می‌شود تا به مقاومت آن‌ها در برابر شعله کمک کند.
از این‌ها گذشته، پارچه نومکس، یکی از راه حل‌های مناسب برای تولید تجهیزات حفاظت شخصی است تا امنیت و آسایش افراد را برای مقابله با طیف وسیعی از خطرات محیط کار تامین نماید.
هر بار که زنگ خطر آتش نشانی به صدا در می‌آید، کارکنان این بخش، جان خود را برای حفاظت از دیگران به خطر می‌اندازند. 54 درصد از مرگ آتش نشان‌ها مربوط به تنش گرمایی است و این نشان می‌دهد که خطر بزرگی این قشر از جامعه را تهدید می‌کند.
تجهیزاتی که در اختیار آتش نشان‌ها قرار می‌گیرد، باید از نفوذ گرما جلوگیری نموده و زمان کافی برای فرار ایمن از شرایط اضطراری، و در عین حال، مدیریت خطرات ناشی از استرس گرمایی را به فرد بدهد.
الیاف نومکس، با نفوذ پذیری بالای هوا، به کاهش استرس گرمایی کمک می‌کند.
این الیاف همچنین، با مقاومت در برابر آتش و وزن پایین، محافظت حرارتی بالایی را به نمایش می‌گذارد.
از سوی دیگر، بخش زیادی از آمار مرگ آتش نشان‌ها، ناشی از سرطان، به دلیل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و دود حاوی مواد مضر می‌باشد. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض ذرات مضر، می‌تواند منجر به بیماری عروق کرونر قلب، سکته مغزی، سرطان، و بیماری‌های تنفسی گردد.
پارچه نومکس، با عملکرد فوق العاده خود، مانع از ورود ذرات شده و به محافظت بیشتر از سلامت آتش نشان‌ها کمک می‌کند.
الیاف نومکس، پایداری حرارت خوبی دارد و بین دماهای 370 تا 430 درجه سانتیگراد، ذوب نمی‌شود.
زمانی که الیاف نومکس در معرض شارهای شدید حرارتی قرار می‌گیرد، تثبیت شده و ضخیم می‌شود. در نتیجه، از قرار گرفتن در معرض شار حرارتی و در نتیجه سوختگی درجه دو و سوم پوست جلوگیری می‌کند.
علاوه بر دوخت لباس آتش نشانی، پارچه نومکس را برای تولید لباس نظامی، فضانوردی، و رانندگان خودروی مسابقه‌ای نیز به کار می‌گیرند.
منابع: