فیبر نسوز

فیبر نسوز ، که از حدود صد سال پیش، جزو محصولات پر مصرف در بین صنعت‌گران بوده است، به دسته‌ای از محصولات مقاوم در برابر حرارت اطلاق می‌گردد که از تکه‌های ریز چوب، کاغذ یا پارچه و ترکیب آن با چسب و یا رزین مخصوص، تحت دما و فشار بالا تولید می‌شوند. 

این محصولات، عموماً به شکل ورق‌هایی با سطح صاف و اغلب به رنگ جگری یا قهوه‌ای، در ابعاد 100 در 200 سانتیمتر و یا میلگردهایی به طول یک متر و قطر 1 تا 20 سانتیمتر خواهند بود.

محصولات تولید شده از الیاف نسوز ، گستره وسیعی از عایق‌های استفاده شده در صنعت را تشکیل می‌دهند که علیرغم وجود تفاوت‌های ناشی از جنس، تراکم، ضخامت و ابعاد، ویژگی‌های کلی مشابهی دارند. برای مثال، تمام این محصولات، از تحمل حرارتی و قدرت مهار فشار مطلوبی برخوردار بوده و همچنین، خواص مکانیکی خوبی دارند که آن‌ها را در برابر سایش، کشش و پارگی مقاوم می‌سازد. 

از سوی دیگر، محصولات نسوز، عملکرد مثبتی در محیط‌های اسیدی و قلیایی داشته و در برابر خوردگی شیمیایی و اکسیداسیون، از یک مقاومت نسبی برخوردار هستند.

علاوه بر این‌ها، در برخی موارد، قدرت عایق بندی الکتریکی، کاربردهای وسیع‌تری را برای این محصولات رقم می‌زند. فیبرهای نسوز ، یکی از محصولات پر طرفدار و محبوب هستند که در این مقاله به مطالعه آن‌ها خواهیم پرداخت.

اگرچه انواع فیبرهای نسوز موجود در بازار، به دلیل الیاف استفاده شده و نحوه تولیدشان، ویژگی‌های متفاوتی دارند اما می‌توان موارد زیر را نقطه اشتراک انواع فیبر نسوز به حساب آورد:

• طول عمر و ماندگاری بالا
• قیمت مقرون به صرفه
• استحکام منحصر به فرد
• تحمل دماهای بالا تا 200 درجه سانتیگراد
• رسانایی حرارتی پایین
• قدرت عایق بندی الکتریکی

این ویژگی‌ها باعث شده تا انواع فیبر نسوز، کاربردهای وسیعی داشته باشند؛ از لوازم آشپزخانه گرفته تا صنایع عظیم نیروگاهی. از فیبرهای نسوز، برای ساخت چرخ دنده، تابلو برق، فلنچ و واشرهای صنعتی استفاده می‌کنند. این عضو محبوب از خانواده مواد نسوز، به عنوان لایه بیرونی دیواره کوره‌های القایی، و همچنین، در ترانسفورماتورها و مولدهای برق نیروگاهی نیز به کار گرفته می‌شود.

شناخته‌ شده‌ترین انواع ورق‌های فیبر نسوز، ورق و میلگرد فیبر استخوانی، ورق و میلگرد فیبر نخ‌دار فنولیک، و ورق و میلگرد فیبر فایبر اپوکسی هستند که در ادامه این مقاله، یک بررسی کوتاه در مورد هر کدام از آن‌ها خواهیم داشت.

ورق فیبر نسوز استخوانی

فیبر استخوانی که با نام فیبر تکسولیت نیز شناخته می‌شود، یکی از انواع پر طرفدار فیبرهای نسوز است و از ترکیب کاغذ سلولزی و رزین فنولیک (فرمالدئید کرزول) تولید می‌شود. برای ساخت این محصول، چندین لایه از کاغذ سلولزی را تحت دما و فشار بالا، توسط دستگاه پرس، با رزین فنولیک می‌پوشانند. فشار و دمای بالای اعمال شده در این فرایند، فیبر استخوانی را تبدیل به یک کامپوزیت گرماسخت خواهد نمود. این محصول، به طور معمول، به صورت ورق، و در ضخامت بین 0.5 تا 50 میلیمتر، و در ابعاد 100 در 200 سانتیمتر تولید می‌گردد. البته امکان تولید این فیبر، به صورت میلگرد، برای ساخت چرخ دنده و قطعات این ‌چنینی نیز وجود دارد. میلگرد فیبر استخوانی، به طول یک متر و با قطر 1 تا 20 سانتیمتر تولید می‌شود. ابعاد دیگر، به صورت سفارشی، قابل ساخت هستند.

کیفیت کاغذ سلولزی و همچنین رزین فنولیک به کار گرفته شده برای تولید فیبر استخوانی، مستقیماً بر شدت و ضعف ویژگی‌های آن خواهد داشت اما به طور کلی می‌توان ادعا کرد که این محصول مشکی یا قهوه‌ای تیره، با تحمل حرارتی در حدود 120 درجه سانتیگراد، از مقاومت بالایی در برابر باد برخوردار بوده و از سوی دیگر، قدرت عایق بندی الکتریکی نیز دارد.

ورق فیبر نسوز نخ دار فنولیک

فیبر نخ دار فنولیک را با نام‌های دیگری مانند ورق پارچه پنبه فنولیک هم می‌شناسند. این محصول، از ترکیب پارچه کتان ریز بافت و یا پنبه پر تراکم، به عنوان تقویت کننده و رزین فنولیک، به عنوان ماده چسباننده، تحت فشار و دمای بالا، توسط دستگاه پرس تولید می‌گردد. فیبر نخ‌دار، جزو فیبرهای نسوز پر کاربرد در حوزه‌های مختلفی همچون تولید قطعات با خاصیت ضربه پذیری بالا، چرخ دنده، پایه‌های سوئیچ، تابلوی توزیع برق منازل، بوش و بلبرینگ‌های کشویی می‌باشد. همچنین، از این محصول برای ساخت قطعاتی که عایق الکتریکی هستند، استفاده می‌شود.

فیبر نخ‌ دار فنولیک، به رنگ قهوه‌ای، قهوه‌ای مایل به قرمز، و یا زرد تولید می‌گردد. این عضو پر طرفدار از خانواده فیبرهای نسوز، قادر به تحمل دماهای بالا تا 150 درجه سانتیگراد می‌باشد. همچنین، سوراخ کردن، پانچ، و تراشکاری این محصول آسان است. 

از سوی دیگر، خواص مکانیکی مطلوب فیبر نخ دار، آن را در برابر کشش، سایش و ضربه مقاوم می‌سازد. این محصول، جذب آب پایینی داشته و نگهداری آن در فضاهای سر بسته و خشک، ایده‌آل است. علاوه بر این‌ها، فیبر نخ دار، در برابر اسیدهای ضعیف هم مقاوم بوده و امکان استفاده به عنوان عایق الکتریکی را نیز دارد.

فیبر نخ دار را به صورت ورق و یا میلگرد تولید می‌کنند. میلگرد فیبر نخ دار که غالباً برای ساخت چرخ دنده و قطعات مشابه به کار گرفته می‌شود را معمولاً به طول یک متر و با قطر 1 تا 20 سانتیمتر می‌سازند. البته در صورت سفارش، ابعاد دیگر نیاز امکان تولید دارند.

فیبر نسوز فایبرگلاس با رزین اپوکسی

فیبر فایبرگلاس آغشته شده به رزین اپوکسی را با نام‌های دیگری همچون فیبر فایبر اپوکسی و تکسولیت نیز معرفی می‌کنند. این نوع از فیبرهای نسوز، از پارچه با کیفیت و ریز بافت فایبرگلاس، و آغشته نمودن آن به رزین اپوکسی تولید می‌گردد. فیبر فایبر اپوکسی، با تحمل دماهای بالا تا حدود 180 درجه سانتیگراد، استحکام و ضربه پذیری بالایی دارد. همچنین، جذب آب در این محصول، حتی از فیبر نخ دار فنولیک هم کمتر است. فیبر فایبرگلاس اپوکسی، در دو رنگ زرد و سبز، با ضخامت‌های مختلف بین 0.25 تا 100 ملیمتر تولید می‌گردد. ابعاد ورق تولید شده از این محصول، به طور معمول، 1 در 2 متر خواهد بود.

البته فیبر فایبر اپوکسی، به صورت میلگرد هم تولید می‌گردد. میلگرد فیبر فایبر اپوکسی، به طول یک متر و با قطر 1 تا 20 سانتیمتر تولید می‌شود و برای ساخت چرخ دنده و قطعات دیگر کاربرد دارد. ابعاد دیگر، به صورت سفارشی، قابل تولید هستند.

منابع:

norplex

labara

eplastics